Een waterige wereld

Details

Gepubliceerd: vrijdag 09 mei 2014 15:25

“Ach, die ziel, die mooie, donkere, vertrouwde, gevaarlijke zee! Terwijl ik haar rimpelend oppervlak onvermoeibaar afspeur, liefkoos, ondervraag en bestorm, spoelt zij af en toe een vreemdgekleurd raadsel uit een bodemloze diepte voor mijn voeten, schelpen, die getuigen van onpeilbare vreemde ruimten, zoals een oeroud sieraad wel eens vage vermoedens van een ten onder gegane voortijd doet opdoemen.”
Hermann Hesse, uit: “Hermann Lauscher”

H2O

Tachtig procent van ons lichaam bestaat uit water. Eenenzeventig procent van het aardoppervlak bestaat uit water. In elke cultuur door alle eeuwen heen is water één van de belangrijkste mythologische elementen geweest, beladen met symboliek. Het oersymbool van leven, van reiniging en zuivering van zonden, water als metafoor voor het onderbewuste, de ziel, symbool voor vruchtbaarheid en groei, dood, doop, wedergeboorte, tijdloosheid. Water verandert, beweegt en wordt. Om met Heraclitus te spreken: men kan geen twee keer in dezelfde rivier stappen.
Maar ook: de angst voor het water. Voor verstikking, verdrinking, verdwijning. Voor het grote Onbekende dat daar huist ver in de diepte. Onbekende wezens, grote geheimen die er al duizenden jaren verblijven, waarnaast wij slechts een kortdurende grap zijn.
We weten van de wereld onder water en boven water maar ook van dat spiegelend wateroppervlak daartussen: de scheiding die deze twee werelden als een mes losmaakt van elkaar óf is het nou juist deze lijn die die twee werelden aan elkaar verbindt?

Water voor mij?

De visuele liefde voor water begon heel alledaags met de aanschaf van een waterdichte camera en de foto's van mijn zwemmende kinderen. Wat een mooie wereld telkens weer! De kinderen gewichtloos in een wonderschone lichtval, vervloeiende vormen, vervreemdende geluiden, een schone werkelijkheid in nieuwe kleuren. Te zien hoe ze onder het wateroppervlak verdwenen, weer gedeeltelijk verschenen en hun lichamen door het snijvlak van water en lucht lieten vervormen tot vloeibare wezens, uit elkaar vallend en weer terug reikend in zichzelf.   
Op het inhoudelijke vlak ervoer ik steeds meer dat het grootste, interessantste, belangrijkste deel van ons leven, van onze persoonlijkheden, van wie we zijn en wat onze vorm bepaalt, zich afspeelt op diepe, onbetreedbare of in ieder geval grotendeels onbekende terreinen. Is het jullie bijvoorbeeld bekend dat 80% van ons gedrag wordt bepaald door ons onbewuste? Een feit dat mij pas recentelijk ter ore kwam. Symbolisch zou je dan kunnen zeggen: dat gebeurt dus onder water!

In veel van mijn werken speelt water een belangrijke rol. Soms ontstaat de fascinatie die tot een schilderij leidt uit ‘slechts’ visuele interesse, vaak uit diepere. Dan liggen er symbolen of processen aan ten grondslag die ik bewust hanteer. Het lijkt me dat ik hierover niet te veel moet zeggen. Ik zou niet willen dat door mijn verdere toelichtingen jullie rijke Onbewuste geen ruimte meer krijgt om te associeren en weg te mijmeren bij mijn (water)schilderijen. Stel dat jullie slechts via het ‘begrijpen’ naderbij kunnen komen en helemaal niet meer die diepte induiken waar het leven wellicht veel rijker is… dan zou ik mijn doel missen. Oftewel: mij hoor je niet meer, veel kijkplezier verder!