In de voetsporen van Karel de Grote...

Details

Gepubliceerd: zondag 09 februari 2014 21:54

Buiten is het koud en grijs en regent het nog met vlagen bovendien. Het is februari 2014. Je hebt een weekendje vrij, loopt door het centrum van Aken op weg naar de Dom. Niet zomaar een kerk maar eentje waarvan het hart zijn oorsprong al vond in de achtste eeuw!

Wat een geluk dat het door al die eeuwen heen oorlogen en bombardementen heeft overleefd. Laatst was ik me ook al bewust van zo’n zelfde geluk. Ik liep een mooi verhaal tegen het lijf over Winston Churchill en een mogelijke aanval op de bunkers van Mussolini. Het schiet me ineens te binnen en is in dit geval wel passend, dus vertel ik deze anekdote even tussendoor:

Het speelde zich af aan het einde van afgelopen zomer. Ik kreeg  een onverwachte mogelijkheid een paar dagen in Rome te verblijven. Natuurlijk ben ik me snel gaan inlezen, ik wilde zo mogelijk geen enkele cultuurschat mislopen. Wel, ik kan jullie waarschuwen: dat laatste is een complete illusie wanneer je naar een stad als Rome afreist! Ik besefte dat ik het Forum Romanum en zijn nabije omgeving in ieder geval niet wilde missen. Rome bezit hiermee een stuk nederzetting en geschiedenis dat terug gaat tot acht eeuwen voor Christus. Al lezend ontdekte ik ook dat Mussolini tijdens de tweede wereldoorlog zijn bunkers in de directe nabijheid van deze geschiedkundige colossen en culturele erfgoedschatten had opgetrokken (mooier zou zijn wanneer ik ‘ondergetrokken’ mocht schrijven). In het heetst van de strijd was de keus aan Churchill, om te beslissen deze vesting wel dan niet aan te vallen. Een besluit waarmee hij feitelijk een onvervangbaar stuk geschiedenis van de mensheid, een deel van ons Levensverhaal wel of niet zou wegvagen. Deze wijze man -hij bewijst het maar weer eens- heeft daarop besloten dat de inzet en het risico hem te groot waren en is er niet aan begonnen. Waarmee hij voor mij en vele anderen de mogelijkheid heeft behouden om rond te zwerven in mijn eigen tastbare geschiedenis. Mocht het me gegeven zijn Churchill ooit nog ergens tegen het lijf te lopen heeft hij er een kus op zijn wang mee verdient, wat mij betreft!

Maar we waren dus op weg naar de Dom in Aken, een gebouw dat op even miraculeuze wijze vernietigende bombardementen wist te overleven. De Paltskapel vormt het centrum van de huidige Dom en is het deel dat door Karel de Grote is geïnitieerd. Een achthoekig (octogonaal, weet je nog?) kerkgebouw in Byzantijnse stijl ter ere van God… en ongetwijfeld ook zichzelf, we hebben nou eenmaal grote voorbeelden nodig om ons als mens aan op te trekken. Ik heb de troon gezien waarop hij –in aanbidding tot en bijna oog in oog met de Christusfiguur in het koepelgewelf- zijn zitting had.  Karel koesterde dan ook de wens Aken te verheffen tot het Rome van Noord-Europa.

Je verschuilt je onder je paraplu, laat kledingwinkels en bakkerijtjes met zalig ogende taartjes links liggen en vindt na wat rondlopen uiteindelijk de ingang. Je klapt je paraplu dicht, overschrijdt één drempel en plotseling ben je een middeleeuwse boerentrien. Je ogen moeten even wennen aan het schemerduister maar dan BEN je er: achtste eeuwse Indrukwekkendheid die nú nog werkt, je wandelt in plotselinge stralen van Goddelijk Licht. Even vergeet je je eigen maat, wie ben jij?  Waan je je een keizerlijke grootheid of verschrompel je tot een nederige aardklootbewoner? Want het gebouw zal één van beiden (of beiden afwisselend?) in je oproepen als je je daadwerkelijk openstelt. Het kan natuurlijk ook zijn dat jij alleen maar overdaad en opsmuk waarneemt, weggegooide gelden die beter aan de toenmalige maatschappij gespendeerd hadden kunnen worden. Wellicht aanschouw jij het kunstmatig hooghouden van een godheid die niet bestaat óf die wel bestaat maar allerminst zit te wachten op het bestendigen van zijn beeld door middel van marmer, goud en edelstenen.

Mijn keus -is het een keus, of misschien een veruitwendiging van je inborst- is het om het te ondergaan zonder kritiek, de geschiedenis op me in te laten werken en te proeven hoe het moet zijn geweest voor dat boerenmeidje. Een eenvoudige bewoner te zijn van het middeleeuwse landschap, uren te hebben afgelegd richting die majestueuze wegwijzer naar Hemelse Goedheid. Die andere wereld, waar het kwaad is geweken en Goedheid regeert: het moet toch ergens zijn! Uiteindelijk de modder van mijn schoenen af te kunnen stampen en die laatste drempel te nemen….

De Dom van Aken blijkt niet groot te zijn, het aan Karel toebehorende achthoekige centrum is opgetrokken uit afwisselend zwarte en witte marmerblokken in navolging van de Italiaanse traditie. Het mozaïek aan de wanden en plafonds heeft Karel nooit aanschouwd, want is aangelegd een paar eeuwen na zijn dood. Het zou hem vast hebben aangestaan, ik vind het in ieder geval sprookjesachtig prachtig. Na dit middenschip schuifelend in me op te hebben genomen, blijkt dat het koor bestaat uit hemelhoge gotische donkergetinte glas-in-lood-ramen. Alles bij elkaar is het geheel niet eens groot. Menig kathedraal overbluft deze Dom wat dat betreft met gemak. Maar de combinatie is prachtig en waar het me vooral om gaat is dat besef: zovele mensen die hier voor mij al geweest zijn, de magie hebben ondergaan op hun eigen wijze. Op puur esthetische gronden? Slechts gefocust op een ontmoeting met het Hogere? Doelmatig de geschiedenis weer tot leven roepend?

Laat ik het zo zeggen: ik WAS er, in de voetsporen van Karel de Grote, samen met al die anderen, mensjes op zoek naar een werkelijke Ontmoeting......

Wil je de foto's beter kunnen bekijken? Ga dan naar mijn bedrijfspagina op facebook: https://www.facebook.com/maronhilverdavisualarts?ref=br_rs